Objective: Substance use behavior is increasing in Turkey, as is the importance of substance use treatment and rehabilitation programs. Substance users’ compliance and treatment motivation are crucial for the effectiveness of treatment and rehabilitation programs. Accordingly, the purpose of this study is to examine the relationship between psychosocial variables and treatment motivation and to determine the effects of psychosocial variables, self-efficacy, and coping strategies on treatment motivation.

Method: The study was conducted among 336 substance users taking part in a Cigarette, Alcohol and Drug Addiction Treatment Program (SAMBA) group program.

Results: A significant difference in treatment motivation was found according to the individual’s age, educational status, and income level, duration of substance use and number of substances used, family problems, and psychiatric comorbidity. In addition, the most important predictive variables for treatment motivation are the individual’s income level, the presence of children, family problems, and coping strategies.

Conclusion: Cognitive and behavioral studies should be undertaken to strengthen social support mechanisms, to increase the supportive participation of family members, and to develop coping strategies as well as motivational techniques in order to increase the individuals’ compliance and motivation.

Amaç: Ülkemizde madde kullanım davranışının gün geçtikçe artmasıyla birlikte, madde kullanım tedavi ve rehabilitasyon çalışmalarının önemi de artmıştır. Madde kullanımı tedavisinde bireyin tedaviye uyum ve motivasyonu, tedavinin ve rehabilitasyon çalışmalarının etkililiği için kritiktir. Bu noktada tedaviye uyum ve motivasyonu arttıracak psikososyal değişkenlerin belirlenmesi önemlidir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı grup çalışmasına devam eden 336 madde kullanıcısının çeşitli psikososyal değişkenleri ile tedavi motivasyonu arasındaki ilişkiyi incelemek ve psikososyal değişkenler ile öz yeterlilik ve baş etme stratejilerinin tedavi motivasyonuna etkisini belirlemektir.

Yöntem: Psikososyal değişkenler ile tedavi motivasyonu arasındaki farkı incelemek için bağımsız-örneklem t testi ve ANOVA, tedavi motivasyonunu yordayan değişkenler bulmak için hiyerarşik çoklu regresyon analizi yapılmıştır.

Bulgular: Çalışmanın sonuçlarına göre yaş, öğrenim durumu, bireyin gelir durumu, madde kullanım süresi ve sayısı, ailevi sorunlar ve psikiyatrik bir bozukluğun varlığı ile tedavi motivasyonu arasında anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Ayrıca tedavi motivasyonunun en önemli yordayıcı değişkenlerinin bireyin gelir düzeyi, çocuğunun olması, ailevi sorunlar ve baş etme stratejileri olduğu ortaya çıkmıştır.

Sonuç: Bireylerin tedaviye uyum ve motivasyonunu arttırmak adına sosyal destek mekanizmalarını güçlendirmek, aile üyelerini de tedavi sürecine katmak ve desteklerini almak, aynı zamanda motivasyonel teknikler yanı sıra baş etme stratejilerini geliştirmeye yönelik bilişsel davranışçı çalışmaların da yapılması gerektiği düşünülmektedir.