Dear Editor,

Panic attack is a defined as a set of symptoms including intense anxiety emerging unexpectedly and accompanying somatic and cognitive signs (1). According to DSM IV-TR, it was defined as a separate intense fear or disturbance period consisting of at least 4 somatic or cognitive symptoms out of 13 such as palpitation, shortness of breath, nausea, chest pain and fear of death (2). Panic attack can be seen in many psychiatric and physical disorders like panic disorder and also it can be seen with the use of various substances including antidepressants (3). In this letter, we wanted to share the clinical manifestations of a case whom panic attcak developed by a single dose of sertraline.

S.A. was a female patient 28 years old, single, university graduate and was working as a teacher. She was admitted to our outpatient clinic with tremor, sweating, palpitation, chest pain, fear of death, shortness of breath and nauseas with abrupt onset which occured first. Patient did not report ant psychosocial stressor and sertraline 50 mg/day was started by another psychiatrist for depressive disorder. She took her first dose at the day she first came to our clinic and two hours following the ingestion of the pill she experienced fear of death, chest pain and shortness of breath for 10 minutes. In her physical examination; temperature was 36.5ºC, arterial blood pressure was 130/90 mmHg, pulse 110/min. Her respiration was rapid and she was alert, fully cooperative and oriented. Blood chemistry and urinalysis to detect organic etiology were within normal limits. Cardiology consultation required for palpitation and shortness of breath was reported to be normal except sinus tachycardia in ECG. In her psychiatric examination, her associations were fluent and targeted. Her cognitive functions were adequate. Her thought consisted of fear of death and having a heart attack and psychomotor activity was significantly increased. After infusing 5 mg diazepam by IV route, she stabilized and Beck Depression Scale, Beck Anxiety Scale and Panic Agoraphobia Scale were tested. Scores were 40, 33 ve 35, consecutively. Her current findings were determined as depressive disorder + panic attack according to DSM-IV-TR. Sertraline was stopped and escitalopram 10 mg/day and alprazolam 0.5 mg/day treatment was started. Anxiety and nervousness potential of SSRIs in patients with intense anxiety symptoms whom were started by therapeutic doses was taken into consideration and escitalopram dose was planned to escalate to 20 mg/day 3 weeks later. In the second visit 3 weeks after, her symptoms greatly resolved. Beck Depression Scale score was 25, Beck Anxiety Scale score was 13 and Panic Agoraphobia Scale score was 8. During this period she did not report any other panic attack and her escitalopram dose was escalated to 20 mg/day. During follow-up, no panic attack or any similar symptom was observed and her previous panic attack was thought to be secondary to sertraline use.

In patients with panic disorder, a single dose of medication, low dose of antidepressant and even a cup of coffee may trigger panic attacks (4). In the literature, a case with panic disorder whom panic attacks were induced by increasing doses of sertraline (5). However, panic attack induced by a single dose of sertraline although not experienced panic attack previously was not seen in the literature (Pub-Med). We hope that this case will contribute to the literature by stressing that during treatment with SSRIs stepwise dose escalation will be more appropriate in some patients having intense anxiety and the potential of inducing panic attack in this population should be paid attention.

Sayın Editör;

Panik atak, beklenmedik bir anda kendiliğinden ortaya çıkan yoğun anksiyete ile buna eşlik eden somatik ve bilişsel belirtilerin olduğu bir semptom kümesidir (1). DSM IV-TR’ye göre, çarpıntı, nefes darlığı, bulantı, göğüs ağrısı, ölüm korkusu gibi 13 semptomdan en az 4 somatik veya kognitif semptomun eşlik ettiği ayrı bir yoğun korku veya rahatsızlık dönemi olarak tanımlanmıştır (2). Panik atak, başta panik bozukluğu olmak üzere birçok psikiyatrik bozuklukta ve fiziksel hastalıkta görülebildiği gibi antidepresan dahil çeşitli maddelerin kullanımı ile de ortaya çıkabilmektedir (3). Bu mektupta, tek doz sertralin kullanımıyla panik atak gelişen bir olgunun klinik özelliklerini sizlerle paylaşmayı amaçladık.

S.A. 28 yaşında, bekar, öğretmen, üniversite mezunu, kadın hastaydı. Polikliniğimize, ilk kez olan ve ani başlayan titreme, terleme, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, ölüm korkusu, nefes darlığı ve bulantı şikayetleriyle başvurdu. Psikososyal stres etmeni tanımlamayan hastaya bir hafta önce bir psikiyatri doktoru tarafından depresif bozukluk tanısı ile sertralin 50 mg/gün tedavisi başlanmıştı. İlk ilaç dozunu polikliniğimize başvurduğu gün alan hastada ilaç alımını takiben ikinci saatte, yaklaşık on dakika kadar süren ölüm korkusu, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gelişmişti. Fizik muayenesinde; ateş 36.5ºC, tansiyon arteryel 130/90 mmHg, nabız 110 vuru/dakika idi. Solunumu hızlanmış olan hastanın bilinci açık, kooperasyon ve oryantasyonu tam idi. Organik etyolojinin araştırılması için istenen rutin kan ve idrar tetkikleri normal sınırlardaydı. Çarpıntı ve nefes darlığı nedeniyle istenen kardiyoloji konsültasyonunda, EKG’deki sinus taşikardisi dışında herhangi bir problem saptanmadı. Psikiyatrik muayenesinde çağrışımları düzgün ve amaca yönelikti. Bilişsel işlevleri yeterli düzeyde idi. Düşünce içeriğinde ölüm korkusu ve kalp krizi geçiriyor olduğu hissi ön planda olup, psikomotor aktivitesi belirgin derecede artmıştı. Beş miligram diazepam sıvı içinde verildikten sonra stabil hale gelen hastaya, Beck Depresyon Ölçeği, Beck Anksiyete Ölçeği ve Panik Agarofobi Ölçeği uygulandı. Ölçek puanları sırasıyla 40, 33 ve 35 şeklindeydi. Mevcut bulguları DSM-IV-TR’e göre, depresif bozukluk + panik atak olarak belirlendi. Sertralin dozu sonlandırılarak, essitalopram 10 mg/gün ve alprazolam 0.5 mg/gün tedavisi başlandı. SSRI’ların yoğun anksiyete semptomları olan hastalarda birden tedavi dozunda başlanmasıyla anksiyete ve sinirlilik oluşturabilecekleri göz önünde bulundurularak, essitalopram dozunun 3 hafta sonraki kontrolde 20 mg/güne çıkarılması planlandı. Hastanın yirmi gün sonraki kontrolünde, şikayetlerinde büyük ölçüde düzelme olduğu gözlendi. Beck Depresyon Ölçeği puanı 25, Beck Anksiyete Ölçeği puanı 13 ve Panik Agarofobi Ölçeği puanı 8 olarak değerlendirildi. Bu sürede başka bir panik atak tariflemeyen hastanın essitalopram dozu 20 mg/güne çıkarıldı. Sonraki kontrollerinde de panik atak ve benzeri semptomlara rastlanılmayan hastanın, daha önce yaşamış olduğu panik atağın sertralin kullanımına sekonder olarak geliştiği tıbbi kanaatine varıldı.

Panik bozukluğu olan çoğu hastada tek doz alınmış bir ilaç, düşük doz bir antidepresan, hatta bir fincan kahve bile bazen panik atağı tetikleyebilmektedir (4). Literatürde, sertralinin artan dozlarda kullanımı sonrasında panik ataklarının indüklendiği panik bozukluğu olgusu bildirilmektedir (5). Ancak daha önce hiç panik atak yaşamadığı halde, tek doz sertralinle panik atağı gelişen bir olguya literatürde (Pub-Med) rastlanmamıştır. SSRI’larla tedavi sırasında, yoğun anksiyete yaşayan bazı hastalar için kademeli doz artışının tercih edilmesinin uygun olacağının ve tek doz alınan sertralinin bile, bu hasta popülasyonunda panik atak oluşturabileceğinin gözardı edilmemesi gerektiğinin vurgulandığı bu olgunun literatüre katkıda bulunacağını ümit ediyoruz.